Demir Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?

Demir Eksikliği Anemisi Nedir? Nasıl Oluşur?
Anemi, hemoglobinin yaş ve cinse göre normal kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Anemi kendisi başlı başına bir hastalık grubunu oluşturduğu gibi diğer birçok hastalığın klinik belirtilerinden birini oluşturur. Hemoglobinin esas fonksiyonu, akciğerlerden dokulara oksijen taşımaktır. Anemide, kanın oksijen taşıma kapasitesi azaldığından, dokulara taşınan oksijen miktarı da azaldığı için doku hipoksisi gelişir.

Hipoksi sonucu, doku ve organların fonksiyonları bozulur; bundan dolayı aneminin belirtileri pek çok sistemde ortaya çıkar; özellikle kalp, kas ve sinir sistemi belirtileri önemlidir. Demir eksikliği anemisi çeşitli nedenlere bağlı olarak vücuttaki demir miktarının normal değerlerin altında olmasıdır. Demir eksikliğinde demir depoları kan yapımı için yetersiz olduğu için anemi gelişir.

Normal erişkin bir insanda toplam vücut demiri 4 gram civarındadır. Vücutdaki demirin en önemli kısmı hemoglobinin yapısındadır. Yöresel ve ekonomik koşullara göre değişmekle birlikte ortalama bir diyette ortalama 10mg/gün demir vardır. Diyetteki demirin yüzde 10–15 ‘i emilir. Demir depolarının durumu ve kan yapım hızına göre emilen miktar 4–5 kat artabilir. Demir depolarının azalması halinde ince bağırsak da gerçekleşen demir emilimi azalır. C vitamini demir emilimini arttırır, çay ve kahve demir emilimini azaltır.

Hastalığın Görülme Sıklığı Nedir?

Demir eksikliği anemisi dünyada en sık görülen anemidir. Dünyada yüzde 10–30,ülkemizde yüzde 15–40 demir eksikliği anemisi olduğu söylenmektedir. En sık gördüğümüz hematolojik hastalık olan demir eksikliği en sık kötü ekonomik şartlarda yaşayan insanlarda, bebeklik döneminde, yaşlılarda, gebe ve gebe olmayan diğer kadınlarda görülür. Demir eksikliği; diyette yeterli demir bulunmaması veya diyette yeterli demir olduğu halde emiliminde kusur olması, gebelik ve çocukluk dönemi gibi ihtiyacın arttığı hallerde ve mide bağırsak sistemi veya diğer sistemlerde kan kaybı sonucu demir eksikliği oluşur.

Demir Eksikliği Anemi’sinin Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliğinde klinik bulgular; yavaş gelişen demir eksikliği durumlarında buğular silik olup, klinik belirtiler yavaş gelişir. Halsizlik, iştahsızlık, inatçı baş ağrıları, kol ve bacaklarda uyuşmalar, nefes darlığı, çarpıntı hissi, ağız ve dilde yanma hissi, dudak kenarında çatlaklar, yutma güçlüğü gibi belirtiler görülür.

Çocuklarda, büyüme ve zihinsel gelişimde yavaşlama, huzursuzluk, uykuya eğilim, öğrenme ve davranış bozuklukları, infeksiyonlara karşı direnç azalması görülür. Erişkinlerde unutkanlık, hareketle çabuk yorulma, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı görülür. Demir eksikliği olan gebelerde erken doğum, düşük kilolu bebek, doğum sonrası kan nakli ihtiyacı gibi durumlara neden olur.

Labaratuvar olarak hemoglobin, hematokrit, demir, ferritin düşük, serum transferin satürasyonu artmış olarak saptanır.

Devamını Oku..

Demir Eksikliğinin Belirtileri

Demir eksikliğinde vakaların çoğunda bir belirti görülmez. Yapılan kan tahlilleri sonucu teşhis konabilir. Eğer hastalık ilerlemiş ve şiddetli ise halsizlik, solukluk, yorgunluk, iştahsızlık, kabızlık gibi durumlar oluşur. Fiziksel bir aktivite sırasında çarpıntı, nefes almada güçlük, çabuk yorulma hastalığın şiddetine göre ortaya çıkar. Hastalar pika toprak ya da kil, buz gibi yiyecek olmayan maddeleri yemek ister.

Bunlar dışında şu belirtiler olabilir:

• Baş dönmesi, kulak çınlaması,
• Ağız kenarında çatlaklar,
• Tırnakların kaşık şeklini alması, çatlaklar oluşması,
• Dilde kızarma, çatlak ve kabarcık oluşumu,
• Yutarken zorlanma, ağrılı yutma,

Demir eksikliği olan çocukların yürümesi, oturması, konuşması gecikir. Bu çocuklarda davranış bozukluğu ortaya çıkar ve öğrenme güçleşir. Bağışıklık sistemi zayıflar ve hastalığa yakalanma ihtimali artar.

Çocukluk yaş grubunda demir eksikliğini belirtileri özgün değildir. Belirgin kansızlık ortaya çıkana kadar tanımlaması güçtür. Öylesine yavaş gelişme eğilimindedir ki sıklıkla bunları fark etmek zordur. Demir eksikliği anemisi yaş gruplarına göre farklı belirti ve bulgular verebilir.

Bebeklerde kansızlık ve demir eksikliği belirtileri; iştahsız, huzursuz, neşesiz, halsizdir, hareketleri yavaştır, uyku bozuklukları olabilir. Bu bebeklerde fizik muayenede göz kapaklarının içi, avuç içi, ayak tabanı, tırnak yatakları soluktur. Ancak bütün bu belirtiler silik kalabilir.

Çocuklarda kansızlık ve demir eksikliği belirtileri; ana belirtiler halsizlik, çabuk yorulma, iştahsızlık, huzursuzluk, çarpıntı, egzersiz yapamama, çabuk yorulma, daha ileri durumda nefes darlığı ve solunum güçlüğü gelişir. Bu çocuklarda en önemli bulgu solukluktur. Ayrıca demir eksikliği bu yaş grubunda fiziksel büyümeyi, bilişsel ve psikomotor gelişmeyi etkiler, infeksiyonlara direnci azaltır ve okul başarısını etkiler.

Yuva ve okul çocukları, yorgun görünürler, okulda öğrenimleri yetersiz ve algılamaları bozulmuştur, isteksizdir, öğleden sonra desrieri izlemeleri çok güçtür, dikkat hafıza ve öğrenmeyi etkiler ve yetersiz olur, dikkat azlığı, öğrenme güçlüğü, problem çözme güçlüğü, okul başansında azalma ve daha içe kapanık ve çekingen davranma gözlenir.

Devamını Oku..