Kanda kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar) bulunur. Bu kan hücrelerinin yapısında oksijenin taşınmasını ve bu hücrelerin kırmızı olmasını sağlayan hemoglobin bulunur. Nefes alırken akciğerdeki oksijen, bu hemoglobinin yapısına bağlanarak taşınır. Bu hemoglobinin kanda bulunması gereken miktarın altında olması sonucu kansızlık (anemi) ortaya çıkar. Bu olması gereken minimum değerler erkekte 13 g/dl, kadında ise 12 g/dl dir. Bunlar dünya sağlık örgütünün belirlediği değerlerdir. 6 yaşa kadarki çocuklarda 11 g/dl, 6-15 yaş arasında ise 12 g/dl’nin altında olması kansızlığın göstergesidir.
Dünyada kadınlarda görülme sıklığı yüzde 30-40, erkeklerde yaklaşık yüzde 20′ dir. Bu kansızlıklar arasında en çok görülen demir eksikliği anemisidir. Anemi hastalarının yaklaşık yüzde 90’ında görülür.
Demir eksikliğinde vakaların çoğunda bir belirti görülmez. Yapılan kan tahlilleri sonucu teşhis konabilir. Eğer hastalık ilerlemiş ve şiddetli ise halsizlik, solukluk, yorgunluk, iştahsızlık, kabızlık gibi durumlar oluşur. Fiziksel bir aktivite sırasında çarpıntı, nefes almada güçlük, çabuk yorulma hastalığın şiddetine göre ortaya çıkar. Hastalar pika toprak ya da kil gibi yiyecek olmayan maddeleri yemek ister.
Baş dönmesi, kulak çınlaması,
Ağız kenarında çatlaklar,
Tırnakların kaşık şeklini alması, çatlaklar oluşması,
Dilde kızarma, çatlak ve kabarcık oluşumu,
Yutarken zorlanma, ağrılı yutma,
Demir eksikliği olan çocukların yürümesi, oturması, konuşması gecikir. Bu çocuklarda davranış bozukluğu ortaya çıkar ve öğrenme güçleşir. Bağışıklık sistemi zayıflar ve hastalığa yakalanma ihtimali artar.
Yapılan fizik muayene, hastanın doktora anlattıkları ve kan tahlilleri sonucu tanı konur. Alyuvarlar mikroskobik olarak incelenir. Kan hemoglobini, serum ferritin düzeyi, demir bağlama kapasitesine bakılır. Zor değildir fakat bazı hastalıklarla (örneğin akdeniz anemisi) karıştırılabilir. Bu yüzden dikkat edilmelidir.
ANEMİ RİSK FAKTÖRLERİ
Anemi riskini artıran faktörler arasında şunlar bulunur:
·Demir, vitamin ve mineralden fakir beslenme
·Cerrahi operasyon veya yaralanmadan dolayı oluşan kan kaybı
·Böbrek hastalığı, kanser, diyabet, romatoidartrit, HIV/AIDS, iltihabi barsak hastalıkları (Crohn hastalığı da dahil), karaciğer hastalığı, kalp yetmezliği ve tiroit hastalıkları gibi uzun süreli ve ağır hastalıklar
·Uzun süren enfeksiyonlar
·Ailede orak hücreli anemi veya talasemi gibi kalıtsal anemi öyküsünün varlığı
Bazı anemi tiplerinin, özellikle demir veya vitamin eksikliklerine bağlı anemilerin tekrar tekrar oluşmasını önlemek olasıdır. Beslenmede yapılacak değişiklikler veya takviyeler bu çeşit anemilerin tekrarlamasını önler.
Anemide altta yatan nedeni tedavi etmek durumu önleyebilir (veya yeni kansızlık ataklarını önler). Örneğin, bir ilaç sizde anemiye sebep oluyorsa, doktor başka bir tip ilaç yazabilir.
Aneminin kötüleşmesini önlemek için, doktorunuza bulgu ve belirtilerinizi anlatın. Testler ve gereksinim duyabileceğiniz tedavi planı ile ilgili olarak doktorunuzla konuşun.
Orak hücreli anemi gibi bazı tür kalıtsal anemiler önlenemez. Kalıtsal aneminiz varsa tedavi ve sürekli bakım için doktorunuzla konuşmalısınız.
Anemi hastalığının tedavi sürecinde hastanın beslenmesinede dikkat etmesi gerekmektedir.Özellikle vücuda demir takviyesi yapabilen yiyecekleri seçmesi sağlığı açısından çok önemlidir.
1- Kırmızı et, kuru baklagiller, kuru meyve (kuru üzüm, kuru incir gibi), yeşil yapraklı sebzeler, pekmezİdaha çok yiyin. 2- Vitamin - C (günde 100 miligram) alın. C-vitamini demirin barsaklardan emilmesini arttırır. 3- Demir bakımından zengin besinler alın (baklagiller, mercimek, darı, nohut, koyu yeşil renkli sebzeler, pekmez, demirle zenginleştirilmiş tahıl ürünleri, kuru kayısı, kuru şeftali, balkabağı, ayçekirdeği, fıstık, ceviz, badem, soya fasülyesi gibi) 4- Demir hapı alanların yoğurt alması faydalıdır. Yoğurtta bulunan laktik asit demirin vücutta depolanmasını kolaylaştırır. 5- Demir emilimini azaltan besinlerden uzak durun: kafeinli içecekler, yumurta, Süt ve kepek (kepekli ekmek gibi) 6- Eğer demir eksikliği aneminiz yoksa demir almanıza gerek yoktur; ayrıca demir damar sertiğine neden olabilir, bu nedenle demir eksikliği aneminiz yoksa demir içermeyen vitamin hapları kullanın.
Demir eksikliği tedavisinde uygulanan yöntem ağızdan demir ilacı verilmesidir. 2 ay sonra hasta normale döner ancak demir depolarının doldurulması için uzun bir süre daha demir tedavisi uygulanır. Bu tedavi bir yıla kadar çıkabilir.
Bebeklerde şurup ya da damla yoluyla ilaç verilir. Dışkı koyulaşır. Dişler de siyahlaşma olabilir ama geçicidir. İlaç alımı aç karnına ya da öğün arasında olmalıdır. Çünkü böylece demir daha iyi emilir. Ayrıca C vitaminiyle beraber ilacın verilmesi emilimini arttırır. Süt ve süt ürünleriyle beraber alınması sakıncalıdır. Demirin emilimini azaltır.
Bağırsaklarında emilim bozukluğu olanlar ya da hap kullanmak istemeyenler için kalçadan iğneyle demir enjekte edilir. Yan etkileri fazladır ve doktor tavsiyesine göre uygulanmalıdır. Bu yan etkiler: Bulantı, kusma, ishal gibi sorunlardır. Kalçadan yapıldığında alerji, ağrı, yanma gibi durumlar ortaya çıkabilir.
0 yorum:
Yorum Gönder